حلالها

طبقه بندی حلال های صنعتی

 حلال یک ماده مایع است که قادر به حل سایر مواد (املاح) بدون تغییرات شیمیایی است.

حلال های صنعتی از چند منظر طبقه بندی شده اند. در یکی از این طبقه بندی ها که بر اساس وجود کربن در ساختار مولکولی حلال های صنعتی می باشد، به دو دسته حلال های آلی و غیر آلی تقسیم بندی می شوند.

حلال های آلی 

حلال های آلی، حلال های صنعتی مبتنی بر کربن هستند. در واقع آن ها در ساختار مولکولی خود حاوی کربن می باشند. بسیاری از انواع مختلف مواد شیمیایی به عنوان حلال های آلی استفاده می شوند، از جمله هیدروکربن های آلیفاتیک، هیدروکربن های معطر، آمین ها، استرها، اترها، کتون ها و هیدروکربن های نیترات یا کلر. برخی از متداول ترین کاربردهای حلال های آلی شامل سنتز شیمیایی، خشک شویی لباس، به عنوان تینر یا رقیق کننده رنگ، پاک کننده های ناخن و همچنین مواد شوینده است. در صورت کلی حلال های آلی بر اساس ساختار شیمیایی به سه دسته اساسی به شرح ذیل تقسیم می گردند:

حلال های هیدروکربن

مولکول های حلال های هیدروکربن فقط از اتم های هیدروژن و کربن تشکیل شده اند. این نوع از حلال های صنعتی بر اساس نوع اسکلت یا شالوده کربن مولکول های خود، در سه زیرگروه طبقه بندی می شوند و به ما خانواده حلال های آلیفاتیک (چربی دار)، معطر و پارافینی را می دهند. تینر یا رقیق کننده رنگ نمونه متداول حلال هیدروکربن می باشد.

شایان ذکر است که مولکول های حلال های آلیفاتیک دارای ساختار زنجیره مستقیم هستند. هگزان، بنزین، نفت سفید از نوع حلال های آلیفاتیک هستند.

حلال های اکسیژنه

حلال های اکسیژنه از نوع حلال های صنعتی آلی می باشند که مولکول های این نوع از حلال های صنعتی حاوی اکسیژن هستند. حلال های اکسیژنه از طریق واکنش های شیمیایی آلفین ها یا آلکن ها (حاصل از روغن یا گاز طبیعی) تولید می شوند و به ما زیرگروه های زیر شامل الکل ها، کتون ها، استرها، اترها، متیل استات، اتیل استات، گلیکول اترها و استرهای گلیکول اتر را می دهند. لازم به ذکر است که بدن انسان هنگام چربی سوزی به طور طبیعی کتون تولید می کند. از حلال های اکسیژنه به طور گسترده ای در رنگ ها، جوهرها، داروها، بخش های معطر، چسب ها، مواد آرایشی، مواد شوینده و صنایع غذایی استفاده می شود.

حلال های هالوژنه

این نوع از حلال های صنعتی، از نوع حلال های آلی حاوی هالوژن (اتم های هالوژنیک) مانند کلر (Cl)، فلوئور (F)، برم (Br) یا ید (I) هستند. بسیاری از افراد پرکلرواتیلن را به عنوان نمونه حلال بسیار مؤثری که در خشکشویی استفاده می شود، می شناسند.

بر اساس نوع هالوژن، حلال های هالوژنه در دسته های زیر طبقه بندی می شوند:

حلال های کلردار

حلال های کلردار متداول عبارتند از: تری کلرواتیلن (ClCH-CCl2)، پرکلرواتیلن (تتراکلرو اتیلن، Cl2C-CCl2)، متیلن کلراید (CH2Cl2)، تتراکلرید کربن (CCl4)، کلروفرم (CHCl3)، ۱،۱،۱-تری کلروتان (متیل کلروفرم) CH3-CCl).

ادامه دارد .

بخش تحقیقات علمی و رسانه ای نانو پویش یکتا

منابع : کتب دانشگاهی شیمی کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی